W Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy rozmawiano o technikach i metodach ochrony dziedzictwa kulturowego w kontekście współpracy archeologów i detektorystów
Konferencja naukowa WspóÅ‚czesne techniki i metody ochrony dziedzictwa kulturowego w kontekÅ›cie wspóÅ‚pracy archeologów i detektorystów (28 wrzeÅ›nia, Dziekanowice) zostaÅ‚a zorganizowana we wspóÅ‚pracy muzeum ze Stowarzyszeniem Wielkopolska Grupa Eksploracyjno-Historyczna „Gniazdo”. Obrady odbywaÅ‚y siÄ™ pod Honorowym Patronatem MarszaÅ‚ka Województwa Wielkopolskiego Marka Woźniaka. Patronat medialny objęły magazyny: „Odkrywca” i „Archeologia Å»ywa”.
Otwarcia konferencji dokonali prof. dr hab. Andrzej M. Wyrwa Dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy i Jolanta GoszczyÅ„ska Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków. W swoich wystÄ…pieniach podkreÅ›lili możliwość wspóÅ‚pracy naukowców, muzealników i detektorystów, czego bardzo dobrym przykÅ‚adem jest Projekt Lednica, czyli badania powierzchniowe z wykorzystaniem wykrywaczy metali wokóÅ‚ poÅ‚udniowej i Å›rodkowej części jeziora Lednica.
PierwszÄ… część sympozjum stanowiÅ‚y referaty. MożliwoÅ›ci prawne wykorzystania detektorów metalu nie tylko w badaniach powierzchniowych oraz przepisy dotyczÄ…ce ochrony dziedzictwa archeologicznego omówiÅ‚y Marta BÅ‚ażejewska i Marta ÅšwitoÅ„ z Wojewódzkiego UrzÄ™du Ochrony Zabytków w Poznaniu.
Bartosz Skaldawski – p.o. Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa – przedstawiÅ‚ ideÄ™ nowej ewidencji dziedzictwa archeologicznego AZP+. Jak podkreÅ›liÅ‚: „celem tego programu jest wypracowanie nowego zestandaryzowanego systemu rozpoznawania, dokumentowania i monitorowania dziedzictwa archeologicznego w Polsce w oparciu o różnorodne metody nieinwazyjne oraz przestrzennej bazy danych do integracji wyników badaÅ„ i skutecznego zarzÄ…dzania dziedzictwem”.
Piotr Wroniecki (Warszawa) przybliżyÅ‚ sÅ‚uchaczom zagadnienia zwiÄ…zane z badaniami nieinwazyjnymi, podkreÅ›lajÄ…c, że tylko „systematyczne, odgórnie zalecane badania umożliwiajÄ… czerpać dÅ‚ugoterminowe korzyÅ›ci z metod nieinwazyjnych”, a Å‚Ä…czenie różnych metod pozwoli uzyskać najwiÄ™cej korzyÅ›ci.
NastÄ™pny referat pt. Projekt Lednica jako przykÅ‚ad badaÅ„ powierzchniowych z udziaÅ‚em detektorystów przygotowali: MikoÅ‚aj Kostyrko (Instytut Archeologii Uniwersytetu Ottona i Fryderyka w Bambergu), dr Andrzej Kowalczyk (Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy), Krystian Sobkowiak (Wielkopolska Grupa Eksploracyjno-Historyczna Gniazdo) i Lidia Å»uk (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu). Zaprezentowali oni realizowane od wiosny br. zadanie Projekt Lednica – Razem dla ratowania zabytków, zwracajÄ…c uwagÄ™ na problemy zwiÄ…zane z prowadzeniem badaÅ„ powierzchniowych z wykorzystaniem detektorów metali oraz wskazujÄ…c rozwiÄ…zania przyjÄ™te przez zespóÅ‚ realizujÄ…cy ww. projekt.
Dobra wspóÅ‚praca miÄ™dzy poszukiwaczami i naukowcami zostaÅ‚a podkreÅ›lona także w wystÄ…pieniu prof. UAM dr. hab. Grzegorza Podrucznego z Polsko-Niemieckiego Instytutu Badawczego poÅ›wiÄ™conym badaniom pola bitwy pod Kunowicami (12 sierpnia 1759) i ich uczestnikom.
Ostatni referat zatytuÅ‚owany Archeolodzy i poszukiwacze – trudna miÅ‚ość wygÅ‚osiÅ‚ Jacek Wielgus Prezes Polskiego ZwiÄ…zku Eksploratorów, który omówiÅ‚ nieÅ‚atwe relacje naukowców i sÅ‚użb konserwatorskich z eksploratorami, przedstawiÅ‚ dziaÅ‚ania i plany Polskiego ZwiÄ…zku Eksploratorów.
DrugÄ… część konferencji stanowiÅ‚ otwarty panel dyskusyjny zwiÄ…zany z prawnymi, metodycznymi i metodologicznymi kierunkami badaÅ„ nieinwazyjnych z wykorzystaniem detektorów metali. W roli ekspertów wystÄ…pili prof. dr hab. WÅ‚odzimierz RÄ…czkowski (Instytut Archeologii UAM w Poznaniu), Marcin SabaciÅ„ski (Narodowy Instytut Dziedzictwa), Krystian Sobkowiak (Prezes Wielkopolskiej Grupy Eksploracyjno-Historyczna „Gniazdo”), Marta ÅšwitoÅ„ (Wojewódzki UrzÄ…d Ochrony Zabytków w Poznaniu) oraz prof. dr hab. Andrzej M. Wyrwa (Dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy). W efekcie dyskusji stwierdzono, że wykorzystanie detektorów metali w archeologicznych badaniach powierzchniowych jest dopuszczalne, jeÅ›li sÅ‚uży realizacji okreÅ›lonych celów konserwatorskich i badawczych. Wskazano również na potrzebÄ™ zmierzenia siÄ™ z problemem myÅ›lenia o dziedzictwie archeologicznym w perspektywie ciÄ…gÅ‚oÅ›ci przestrzennej, majÄ…c Å›wiadomość koniecznoÅ›ci wyznaczania granic stanowisk archeologicznych z punktu widzenia konserwatorskiego.
Konferencji towarzyszyła niewielka wystawa prezentująca dotychczasowe wyniki badań.
W sympozjum wzięło udziaÅ‚ ponad 80 osób reprezentujÄ…cych przede wszystkim naukowców, muzealników, sÅ‚użby konserwatorskie i detektorystów, gÅ‚ównie z Polski, ale także Niemiec, Czech i Austrii. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego reprezentowaÅ‚a Ewa ZdoliÅ„ska-RomaÅ„czuk.
Jak podkreÅ›liÅ‚ uczestniczÄ…cy w konferencji podinsp. Henryk Gabryelczyk ekspert ds. zabytków WydziaÅ‚u Prewencji Komendy Wojewódzkiej Policji w Poznaniu, byÅ‚o to pierwsze w Polsce spotkanie, w którym czynnie brali udziaÅ‚ przedstawiciele różnych Å›rodowisk, wspólnie debatujÄ…c na temat dziedzictwa archeologicznego.
ZamykajÄ…c sympozjum, prof. dr hab. Andrzej M. Wyrwa podkreÅ›liÅ‚, że stanowi ono przyczynek do wypracowania modelu wspóÅ‚pracy archeologów i detektorystów. Natomiast zaprezentowane w referatach przykÅ‚ady tej wspóÅ‚pracy pozwolÄ… zidentyfikować zagrożenia oraz wskazać propozycje rozwiÄ…zaÅ„ systemowych. Z pewnoÅ›ciÄ… konferencja przyczyni siÄ™ do podniesienia Å›wiadomoÅ›ci spoÅ‚ecznej w zakresie obowiÄ…zujÄ…cych przepisów prawnych ochrony dziedzictwa kulturowego. Na koniec dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy zapowiedziaÅ‚ publikacjÄ™ materiaÅ‚ów pokonferencyjnych oraz nastÄ™pnÄ… konferencjÄ™ w przyszÅ‚ym roku.
tekst A. Kowalczyk