Mija rok, odkąd na naszym terenie pojawiły się zjawiska burzowe z towarzyszeniem silnego wiatru, przez który w ciągu kilku godzin lasy w Nadleśnictwie Gniezno oraz niektóre drzewa w naszym Muzeum doświadczyły znacznych szkód.

W nocy z 11 na 12 sierpnia 2017 roku huragan na obszarze Nadleśnictwa Gniezno, gospodarującego na około 18 tysiącach hektarów lasów, zniszczył jedną trzecią powierzchni leśnej. Pani Karolina Fiutak-Łachowska, rzecznik prasowy nadleśnictwa, poinformowała w sierpniu 2017 roku, że z owych sześciu tysięcy hektarów uprzątnąć trzeba około 800 tys. m³ drewna. To taka ilość, jaką normalnie pozyskuje nadleśnictwo przez ok. 12 lat. W przypadku dwóch leśnictw: Kowalewko i Nowaszyce, straty w drzewostanie sięgają 70-80%. Znaczna ich część dotyczy drzewostanów sosnowych w starszych klasach wieku.

Kiedy wirujące wiatry zmieniają kierunek w ciągu kilku sekund, drzewa nie są w stanie przetrzymać takiego ataku. Huragany w środkowej Europie występują wraz z burzami. Jak mogliśmy zaobserwować, zjawisko to występuje w Polsce latem, czyli drzewa liściaste mają jeszcze liście na gałęziach. Często dochodzi wówczas do załamania się całych koron wskutek ulewy. W ciągu kilku minut na liście spadają duże masy wody i drzewo musi poradzić sobie z wielotonowym obciążeniem. Jeśli podczas huraganu padają całe lasy iglaste, to najczęściej mamy do czynienia ze sztucznym nasadzeniem świerków oraz sosen.

Połamane gałęzie brzozy brodawkowatej w Zabytkowym Parku w Dziekanowicach na tzw. Zbyrce, 2017 r. (fot. K. Renn)

Połamane konary wierzb w Zabytkowym Parku w Dziekanowicach, 2017 r. (fot. K. Renn)

Wierzba na Ostrowie Lednickim (wiatrował), 2017 r. (fot. K. Renn)

Są również inne zjawiska atmosferyczne, z którymi drzewa muszą sobie radzić np.: intensywne opady śniegu, który później zamienia się w wodnistą i lepką masę. Nie spada on z gałęzi, ale formuje się w wysokie, coraz cięższe czapy. Pod ich ciężarem łamie się wiele konarów potężnych drzew. Podobnie jak śnieg działa na drzewa szadź. Jest to zjawisko rzadkie, powstające na skutek występowania mgły przy ujemnych temperaturach. Drzewa wyglądają wówczas bajkowo i romantycznie, powleczone kryształkami lodu. To, co cieszy nasz wzrok, jest dla drzew bardzo niebezpieczne, gdyż przez kilka dni na koronach drzew mogą osiąść setki kilogramów szronu. Podczas burz z gwałtownymi wyładowaniami może dojść do wybuchu pożaru. Jak twierdzą leśnicy, jest to zjawisko rzadziej występujące niż celowe podpalenia. Łatwo płoną lasy świerkowe i sosnowe, których igły latem są wyschnięte, a w korze i igłach znajdują się łatwopalne substancje. Groźnym zjawiskiem dla drzew może być także woda i związane z nią powodzie.

tekst K. Renn

Literatura

1.Wohlleben Peter. 2016. Sekretne życie drzew. Wydawnictwo Otwarte, Kraków

2.#HURAGAN100LECIA – Co dalej z drewnem?, 1.09.2017, Rafał Śniegocki, www.gniezno.poznan.lasy.gov.pl